خاک‌های قرمز و زرد: بر روی این خاکها یک لایه نازک از بقایای گیاهی وجود دارد. این نوع خاکها در صورت برخورداری از شیب زیاد باید تحت پوشش گیاهی قرار گرفته تا از فرسودگی آنها در اثر عوامل طبیعی ممانعت شود. در حال حاضر این خاکها در برخی نقاط تحت کشت محصولاتی چون چای و گندم بوده و در برخی نقاط نیز بصورت مرتع مورد استفاده قرار می‌گیرند.
خاک های جنگلی: این خاکها دارای بافت متوسط و سطح آن پوشیده از بقایای گیاهی است. خاکهای مزبور در منطقه فومن و جنوب لاهیجان دیده می‌شوند.
ج – خاکهای کوهستانی منطقه که قسمت عمده خاکهای استان را تشکیل می‌دهند در نقاط مرتفع استان به چشم می‌خورند و این نوع خاکها بدلیل شیب زیاد، نمی‌تواند جهت زراعت مورد بهره برداری قرار گرفته و عمدتاً پوشیده از جنگل‌های انبوه و متراکم هستند.(www.gilan.ir)
۳-۳-۵- رودها و رودخانه ‌ها
بیش از ۴۰ رودخانه در استان گیلان جریان دارد. مهمترین رودخانه‌ گیلان، سفیدرود است که از کوههای چهل چشمه کردستان سرچشمه می‌گیرد و پس از عبور از استان‌های کردستان، زنجان و پس از گذشتن از دره منجیل، دلتاهای وسیعی با شاخه‌های بسیار تشکیل داده و در نزدیکی بندر کیاشهر (۶۵ کیلومتری شمال شرقی رشت) به دریای خزر می‌ریزد.
شعبه ‌های مهم این رود در گیلان عبارتند از: صیقلان رودبار که از شهر رشت می‌گذرد و حشمت رود و نورود که آب آنها به مصرف زراعت می‌رسد. پلرود، کرگانرود، شفارود، دیناچال، ناورود، شمرود و شلمانرود از دیگر رودهای مهم جلگه گیلان می‌باشند. (http://ost.gilan.ir/30)
  تالاب انزلی:
از ویژگی‌های منحصر بهفرد اقلیمی استان گیلان وجود تالاب انزلی است که از نظر زیست محیطی، سیاحتی و اقتصادی دارای اهمیت ویژه‌ای می‌باشد. این تالاب توسط یک کناره شنی باریک از دریای خزر جدا می‌شود و ارتباط آن با دریای خزر از طریق یک آبراهه برقرار است. این تالاب در ضلع جنوبی و غربی شهر بندرانزلی در ۳۲ درجه و ۲۸ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۲۵ دقیقه طول شرقی واقع شده و مساحت آن حدود ۱۰۰ کیلومتر مربع می‌باشد که از شمال به دریای خزر، از شرق به روستای پیربازار، از غرب به کپورچال و آبکنار و از طرف جنوب به صومعه‌سرا و قسمتی از شهرستان رشت محدود می‌گردد. از رودخانه‌هایی که به این تالاب وارد می‌شوند می‌توان ماسوله رودخان، قلعه رودخان، پسیخان، پیربازار و شیجان رود را نام برد.تالاب انزلی، یکی از بزرگترین تالاب‌های دنیا می‌باشد. جزایر متعددی در داخل تالاب موجود است که مهمترین آنها عبارتند از: قلم گوده بزرگ و کوچک، میان پشته و غیره.این تالاب دارای توان‌های بالقوه متعددی می‌باشد که یکی از آنها ارزش چراگاهی حاشیه تالاب است. در بخش جنوبی تالاب سکونتگاههای روستایی متعددی پراکنده اند که اساس معیشت آنان، کشاورزی مبتنی بر کشت برنج، صیفی جات، توتون و نیز دو فعالیت جنبی صید و شکار و دامداری است. دامداری در این ناحیه که مبتنی بر پرورش گاو و گاومیش می‌باشد، در واقع بهره‌برداری سنتی و غیر منظم از توان چراگاهی حاشیه تالاب است که علاوه بر دامهای روستاهای مجاور، احشام اقصی نقاط گیلان را از قدیم الایام به سوی خود جذب می‌کرد. بهطوری که سنت پذیرش دامهای نقاط دور دست گیلان در شش ماهه اول سال، تحت عنوان قرق داری، معروف است.(http://ost.gilan.ir/30).
۳-۳-۶- آب و هوا
آب و هوای استان گیلان معتدل می باشد که ناشی از تاثیر آب و هوای کوهستانی البرز و تالش و دریای خزر است. در استان گیلان به دلیل همجواری با دریای کاسپین منطقه ای با رطوبت زیاد بوده و رطوبت نسبی آن بین ۴۰ تا ۱۰۰ درصد است. با توجه به این که بارش و دما دو عنصر اساسی در مطالعات آب و هوا شناسی به حساب می آیند(معاونت برنامه ریزی استان گیلان، ۱۳۸۹: ۳۷) بنابراین به بررسی دو عنصر اساسی پرداخته می‌شود.
الف) بارش: با بررسی بارش سالانه در دوره‌ آماری (۱۳۸۸ ـ ۱۳۷۸) میانگین بارش در استان گیلان ۱۲۳۷٫۲ میلی‌متر بوده است.
جدول(۳-۱): میانگین بارندگی سالانه در ایستگاه های سینوپتیک استان گیلان(۱۳۸۸-۱۳۷۸)