ترکیب و چارت زمانی برنامه های R. E

برنامه­های غنی­سازی، پیشگیری از مسئله و درمان R. E   می تواند با افراد، یک زوج، یا یک خانواده و یا با گروهی از افراد و زوج ها و خانواده ها استفاده شود. قالب و چارت زمانی انعطاف­ناپذی وجود ندارد. برنامه های غنی­سازی و پیشگیری از مشکل می توانند به دو بخش یک روزه تقسیم شوند که در روز اول مهارت های اصلی  و محوری و روز دوم برای مهارتهای پیشرفته می­باشد و یا در دو روز متوالی مثل تعطیلات آخر هفته انجام شود. همچنین در یک سری نشست­های هفتگی نیز قابل اجرا می­باشد. این نشست ها دو ساعت در هفته و به مدت 10 الی 15 هفته طول می­کشد. موارد دیگر اشکال زمانی شکل نیم روزی است که از 1 الی 4 هفته به طول می انجامد. اگر چه قالب های یک روزه­ی بلند مدت برای بسیاری از زوج­ها راحتتر است، ولی برای یک برنامه اهمیت زیادی دارد که در طول چند هفته تداوم یابد. در این حالت فرصت بیشتری برای بررسی مهارت ها در خانه وجود دارد.  و مهمتر  اینکه به زوجین این امکان را می دهد که فرصت بیشتری داشته باشند تا این مهارت ها را برای حل مسئله  و گسترش مهارتها در خانه به کار برند. به علاوه نتیجه­ی مستقیم مفیدی که بدست می­آید این است که فضایی خارج از جلسات فراهم می­کند و همچنین فرصتی برای استفاده­ی بیشتر از فرصت­ها و شکل­های دیگر کاربرد مهارتهای آموخته شده، فراهم می­کند. مثلاً  تکالیف منزل به دلیل این که در زندگی روزمره به کار می­روند امکان بازبینی، نظارت و ارزشیابی فراهم می­آورند(سوکا، 2005).

2-4-5- قالب­های زمانی جلسات R. E

جلسات درمانی R. E  دارای اشکال ذیل می باشد: ماراتون (1 تا 2 روز متوالی در هفته). مینی ماراتون(3 تا 4 ساعت)، جلسات هفتگی( معمولاً 1 ساعت)، تک جلسه( 50 دقیقه). جلسات  ماراتون و مینی ماراتون به ویژه برای مراجعان حرفه­ای مفید است(که ممکن است 2 روز تحت مراقبت بودن را نتیجه بخش­تر و مفیدتر  از کمتر 2 روز بدانند). برای مراجعینی که از خارج  شهر می­آیند و مراجعینی که مسافت زیادی را طی می­کنند، و نیز حل بحرآنها و تصمیم­گیری در مورد چگونگی آشتی دادن بسیار خوب می­باشد. درمان R. E  از طریق تلفن نیز قابل اجرا است (سوکا،2005).

2-4-6- سبک های درمان R. E:

روش حل بحران زمانی به کار می رود که بحرانی وجود دارد که باید در عرض 5-1  ساعت حل شود. به خاطر اینکه زمان محدودی برای درمان وجود دارد، و یا به دلیل اینکه مشکل باید قبل از تاریخ خاصی که تعیین شده است حل شود، یا به دلیل نیازهای یک یا چند تن از اعضای خانواده این روش برای حل یک تعارض، بسته به مهلت تعیین شده در یک تا 5 ساعت طراحی شده است، که می­تواند به شکل جلسات ماراتن یک یا دو هفته­ای، یک روزه یا نیم روزه باشد. درمانگر نقش مراجع را در طولانی مدت در نظر می گیرد و از روش های درمانی خاص R. E استفاده می­نماید که شدن (یا تبدیل شدن) و شستشو دادن نامیده می­شوند و در بخش­های بعدی توضیح داده می­شوند. این درست است که شروع مراجعان به کار روی مشکلات جدی خود بسیار سریعتر از زمانی است که منتظر بمانند تا اینکه کاملاً مسلط بر مهارت­های هسته­ای و محوری R. E  شوند و باعث صرفه­جویی در وقت می شود ولی این خطر را ایجاد می کند که مراجعان نتوانند به صورت کامل و مطمئن مثل روش زمانبندی شده مهارت­ها را یاد بگیرند. در سبک زمانبندی شده  بر اساس اطلاعات بدست آمده در زمان پذیرش، از چگونگی مدت زمانی که صرف مراجعان برای حل مساله اصلی آنها می شود و آنها می توانند از مهارت ها در زندگی روزمره خود استفاده کنند برآوردی صورت می­گیرد. سعی براین  است که از آنها تعهدی برای یک بازه­ی زمانی مشخص گرفته شود. معمولاً این زمان بین 20-10 ساعت  است، اما این زمان می تواند طولانی­تر شود، بویژه اگر مشکلات با هم ترکیب شده باشد( مثلاً احتمال نیاز به تخلیه­ی هیجانی گسترده به خاطر آسیب­های زندگی، یک پیشامد با عواقب نامعلوم، ترک مکان قبلی و جابجاشدن، سوء استفاده از مواد و الکل). زوج می­داند که این براورد با این  فرض ایجاد شده که آنها خارج از جلسه­ی درمان بر روی یادگیری مهارت­های R. E  کار کنند و هنگامی که بر این مهارتها تسلط یافتند، مسائل و تعارض­هایشان را حل نمایند. در رابطه با پذیرش این روش­ها انعطاف وجود دارد. برای مثال شخصی ممکن است با روش زمانبندی شده شروع کند و به دلایل مختلف تصمیم بگیرد به روش حل بحران بپردازد و از این فرمت استفاده کند یا فردی ممکن است بعد از حل بحران اولیه، به روش زمانبندی شده بپردازد(جورنی و کاودو[1]، 1999، جورنی و سوکا،2004) .

 

2-4-7- روش های مداخله

یکی از نشانه­های مهم برای فهم فرایند R. E  این است که زمانی که مهارتهای پایه آموخته می­شوند و کار در مراحل اولیه است، هرگز به مراجعان اجازه­ی برخورد ناشیانه و بدون تجربه با مسائل داده نمی­شوند. وقتی یکی یا هر دو نتواند ماهرانه برخورد کند درمانگر به عنوان مربی مهارتها، از روش­های رفع ایراد، سرمشق دهی، شدن و شستشو دادن استفاده می­کند( این مهارت ها در بخش های بعدی توضیح داده می­شوند). همچنین مهم است که دانسته شود که بعد از آموختن مهارت­های پایه تعاملات تقریباً مخصوص بین شریک­ها می­باشد. مهارت بحث و مذاکره تضمین می­کند که هر دو شریک زمانی که خود را ابراز می­کنند، همدلی دریافت می­نماید. این هم به نوبه­ی خود باعث می­شود که در تمام مدت صحبت، هر کدام از شریک­ها در مقابل دیگری یکی از دو سبک رفتاری را که قابل ادغام در همدیگر نیست، بکار برد. یعنی این که یا از روش همدلی یا از روش ابرازگری استفاده می­کنند طوری که زمانی که یکی ابرازگر است، دیگری پاسخ همدلانه می­دهد و برعکس. رهنمودهای بحث و مذاکره به آنها نشان می دهد که چگونه به روش سازنده و هماهنگ از یک حالت به حالتیی دیگر بروند، طوری که همزمان به نیازهای عاطفی­شان هم پرداخته شود. وقتی به شرکت­کنندگان یک مهارت R. E  آموخته می­شود، عموم مراحل زیر در قالب­هایی به کار برده می­شود که بیش از یک روز یاآخر هفته طول می کشد:

1-   ارائه دلیلی عقلانی برای یک مهارت و اینکه چگونه می تواند برای رسیدن به اهداف ارتباطی کمک کند.

2-    ارائه ی تکالیف خواندن برای مطالعه ی مهارت های پایه R. E  شامل: الف)راهنمای برنامه­ی غنی سازی روابط( جورنی ، 1991)، یا راهنمای کمکی غنی­سازی روابط(جورنی، 1991)؛  ب) برنامه­ی شنیداری غنی­سازی روابط( جورنی ، 1994) و ج ) نوارهای سمعی غنی سازی روابط( جورنی و اگلسنگ[2]، 1981).

3-   استفاده از نوارهای ویدیویی یا نقش بازی­کردن زنده در جلسه برای نشان دادن مهارت

• طراحی و پاسخ دادن به سوالاتی در مورد قسمتهای مختلف مهارت
• نظارت بر زوجین در تمرین مهارت، با کار بر روی موضوع خاصی که برای زوج اهمیت دارد.
• ارائه­ی تکالیف منزل برای تمرین هر مهارت، که کاربرد غنی سازی روابط را در خانه نشان می­دهد
• به تدریج ارائه ی تکلیف منزل برای تمرین مهارت ها در خانه سخت­تر از زمانی می شود که عنوان ، موضوعات و طرح های غنی سازی  و مسائل و تعارضات واقعی وجود دارد.
• تکمیل پرسشنامه روابط، چک لیست ها و گزارش های کوتاه و نوارهای صوتی که افراد از جلسات حل مسئله و تعارض در خانه تهیه می­کنند.
• نظارت بر پیشرفت کامل و تاثیر گذاری کامل مهارت­ها با استفاده از آنچه در بالا آمد.
• چنانکه شرکت کنندگان کاملاً در کاربرد مهارت ماهر شدند، ممکن است نظارت روز مره بر نوارهای صوتی کنار گذاشته شود، ولی گزارش تمرینات و سایر تکالیف ادامه می یابد(گینزبرگ، 2000).

2-4-8- توالی موضوع در R. E

معمولاً در برنامه های پیشگیری و غنی سازی R. E ، شرکت کنندگان ابتدا به بحث در مورد موضوعاتی هدایت می شوندکه حالت­های دفاعی را تحریک نکند و نگرانی و اضطراب در شریک ایجاد نکند، از قبیل تجارب فراموش نشدنی عالی یا روابط دوران کودکی ویا افکار و احساسات مثبت در مورد شریکشان و پیشنهادهایی برای غنی­سازی ابعاد مختلف رابطه زناشویی (ایده­های برای ارتقای روابطی که فکر می­کنند همسرشان می­پسندد، مثل صرف وقت بیشتر برای فعالیت­های لذت­بخش). سپس قبل از پرداختن به مسائل جدی، در مورد موضوعات عادی­تر صحبت کنند. در این روش، که واقعاً مفید است، از موضوعات مشکل بحث نمی­شود تا زمانی که شریک به اندازه­ی کافی تمرین کرده و بر مهارتها مسلط شود و نحوه­ی اجرای آنها برایش عادی شده باشد(گریفین و جورنی،2001).

2-4-9- نقش رهبر در جلسات R. E

در گروه R. E در صورت امکان 5 عضو یا بیشتر عضویت دارند که رهبر به ازای هر3 تا 5 زوج، با یک دستیار مربی کار می­کند. این دستیاران مربی اغلب یا خودشان درمانگرند، یا درمانگران تحت تعلیم هستند و یا می­توانند داوطلب با تجربه قبلی نیز باشند. رهبر ابتدا تکالیف منزل را مرور و نظارت می­کند. در تاریخی که شرکت کنندگان تعیین می­کنند، میزان تحقق تغییرات رفتاری را ارزیابی می­کند و بازبینی لازم را انجام می دهد. هر کدام از زوجین تمام  احساسات خوبی را که با تغییر در رفتار شریکشان تاکنون ایجاد کرده اند بیان می کنند. در صورت لزوم رهبر بر تجدید نظرهای لازم در طرح کار نظارت می­نماید(جورنی و سوکا،2004).

 

 

2-4-10- پاسخ یا واکنش های خاص رهبر یا درمانگر

این بخش به پاسخ های مختلفی می پردازد که رهبر یا درمانگر در R. E   به کار می برد و اساساً منحصر به R. E   است.

2-4-10-1- شدن(تبدیل شدن)

در شدن بیش از آنکه مراجع با گفتگو آماده شود و یا مثل سرمشق دهی صورت گیرد یا پیشنهادی ارائه شود که متناسب با مراجع باشد و او را برانگیزد، درمانگر بیشتر نقاب و شخصیت مراجع A  را گرفته و با شریک «الف» یعنی «ب»  صحبت می کند،  چنانکه گویی درمانگر به «الف» تبدیل شده باشد. شدن(تبدیل شدن)  در موقعیت­های بحرانی بکار می­رود که یک مشکل باید فوراً مطرح و حل شود، ولی هنوز زوج مهارتهای درست انجام دادن آن را ندارد، و در موقعیت­هایی که مراجع شدیداً برای صحبت کردن هیجان­زده می شود، یا زمانی که احساسات و پویایی های زیربنایی درگیرند که برای شکل­دهی و برانگیختن بسیار پیچیده هستند(معمولاً برای نوجوانان غیرقابل کنترل که شدیداً در مقابل حرف­زدن مقاومت می­کنند روش بسیار موثر و مفیدی است). اینجا  نمونه ای از (شدن) ذکر می­گردد:

کادن زنی است که گرچه گریه می­کند اما به نظر می­رسد مطالبی برای گفتن وجود دارد که او نمی تواند فاش کند. درمانگر معتقد است که شدن مناسبتر از  مشکل گشایی است. درمانگر می­تواند بگوید کادن اگر موافقی من می خواهم به جای تو بادنی صحبت کنم. کادن سرش را به نشانه ی تایید تکان می دهد. درمانگر خطاب  به همسر کادن یعنی دنی می گوید : دنی من دوستت دارم، بیشتر از هر کس دیگری دوستت دارم. و درمانگر به نشانه ی پرسش رو به کادن برمی­گرداند و کادن مجدد سرش را به نشانه­ی تایید تکان می­دهد. درمانگر رو به شوهر ادامه می دهد: وقتی تو الکل می­نوشی و تحریک می­شوی من تا سر حد مرگ می­ترسم، وقتی تو دیر به خانه می­آیی من خیال می کنم که تو در بیمارستان هستی. رو به کادن برگشته می گوید(درست می روم کادن)؟ کادن با گریه­ی بلندتر پاسخ می­دهد(بلی ) و حتی احتمال می­دهم مرده باشی. شدن(تبدیل شدن) می­تواند در چند جمله و یا در صورت لزوم در تمام جلسات صورت گیرد(سیندر، 1996؛ به نقل از سیندر ، 2000).

 

[1] – Gguerney, B. G., Cavedo, C

[2] – Guerney, B. G., Jr., & Vogelsong, E.

[3] – becoming