تجارت الکترونیک به عنوان یکی از زیر شاخه های کسب و کار الکترونیک در دهه گذشته رشد بالایی را تجربه کرده است. با استفاده از تجارت الکترونیکی، شرکتها محدودیتهای فعلی را برای ارتباط با یکدیگر نخواهند داشت و ارتباط آن ها با یکدیگر سادهتر و سریعتر صورت میپذیرد. ارتباط فروشندگان با مشتریان نیز میتواند به صورت یک به یک با هر مشتری باشد. هدف از به کارگیری تجارت الکترونیکی، ارائه روشی جدید در انجام امور بازرگانی است.
به واسطه این تاجران قادر هستند که محصولات و خدمات خود را به شکل تمام وقت به خریداران سراسر جهان، مستقل از مرزهای جغرافیایی و ملیت، عرضه کنند. بسیاری از مردم، تجارت الکترونیکی را منحصر به خرید و فروش از طریق شبکه اینترنت میدانند، در حالی که این امر تنها بخش کوچکی از تجارت الکترونیکی را تشکیل میدهد و این مفهوم اکنون گستره وسیعی از جنبه های مختلف تجاری و اقتصادی را در برگرفته است.
به عنوان مثال میتوان هر گونه فعالیت تجاری و مالی بین مؤسسات و افراد مختلف را در حیطه تجارت الکترونیکی گنجانید. تجارت الکترونیکی با حجم کمتری از اطلاعات که لزوماً در قالبی یکسان نبوده و میان مردم عادی رد و بدل می شود، سروکار دارد. تجارت الکترونیکی در آغاز پیدایش خود، چیزی بیش از یک اطلاع رسانی ساده نبود و هر کس می‌توانست محصولات خود را با استفاده از صفحات وب بر روی اینترنت تبلیغ کند. آمار منتشره از 500 شرکت نشان میدهد که تا پایان سال 2001 بیش از 220 میلیارد دلار معاملات مالی توسط صدها سایت تجاری بر روی اینترنت انجام پذیرفته است و این رقم امروزه بالغ بر 2 تریلیارد دلار می شود.
2-1-1-1- تعاریف تجارت الکترونیکی
دانشمندان و پژوهشگران علوم گوناگون، تعاریف مختلفی را برای تجارت الکترونیکی ارائه دادهاند. بر پایه برخی از این تعریفها، تجارت الکترونیکی عبارت است از:
- انجام کلیه فعالیتهای تجاری با استفاده از شبکه های ارتباطی کامپیوتری؛ به ویژه اینترنت (سرمد، 1382).
- نوعی تجارت بدون کاغذ که در آن تاکید بر ارائه کالا به سادهترین شیوه ممکن است.
- در یک نگاه کلی میتوان گفت تجارت الکترونیک عبارت است از کاربردی کردن کلیه سیستم‌های اطلاعاتی برای تقویت و کنترل فرآیندهای کسب و کار. امروزه این فرآیندها با استفاده از تکنولوژی های مبتنی بر وب توسعه مییابند.
- به کارگیری فناوری ارتباطات و اطلاعات یکپارچه در فعالیتها، طراحی مجدد فرآیندهای تجاری و یا نوآوری کامل در مدلهای تجاری توسط یک شرکت در فرآیندهای درونی (صنایعی، 1390).
2-1-1-2- مزایا و معایب استفاده از تجارت الکترونیکی
الف) مزایای تجارت الکترونیکی
توسعه و رشد قابل توجه تجارت الکترونیک مرهون مزایای بی شمار آن است. برخی از این مزایا عبارتند از:
- فعالیت مداوم: سازمان میتواند بیست و چهار ساعت در روز به فعالیت خود ادامه دهد. حتی اگر شرکت در شهری دور واقع باشد مردم تمام کشور میتوانند حتی در زمانی که شرکت بسته است از آن خرید کنند.
- پایین آمدن هزینه های نیروی انسانی: وقتی سازمان شما دارای یک وب سایت خوب و حرفهای شد این امکان برای آن فراهم میشود تا محصولات و خدمات خود را بدون نیاز به استخدام کارمندان زیاد عرضه کند.
- کاهش هزینههای بازاریابی: تجارت الکترونیکی از طریق کاهش زمان در ارایه خدمات، فروش بهنگام و کاهش تکثیر و توزیع هزینه های ارتباطات باعث کاهش هزینه های بازاریابی میشود.
- به دست آوردن هزاران مشتری جدید: هر کسی در هر جای دنیا قادر خواهد بود که با مشاهده وب سایت به مشتری سازمان تبدیل شود. در حالی که سازمان هزینه های ناچیزی را صرف کرده اما تبلیغات کالاهای آن در ابعاد جهانی صورت گرفته است.
- جذب مشتریان ناپایدار و بالقوه: مردم زیاد دوست ندارند که از مغازه ها، بازار و هر جای شلوغ و پر سرو صدای دیگر خرید کنند. روزی که مردم با خرید برخط آشنا شوند هرگز به مغازه ها باز نمیگردند، مگر آنکه کاملاً نیاز به این کار داشته باشند.
- افزایش توان رقابتی: امروزه رقابت در وب به عرصه بزرگی تبدیل شده است. میلیونها سایت در وب وجود دارد و این عدد روز به روز در حال افزایش است. سازمانها با بهرهگیری از فناوری اطلاعات میتوانند بر توان رقابتی خود در این عرصه بیفزایند.
- کاهش هزینههای اجرایی: تجارت الکترونیکی همچنین از طریقکاهش موجودی انبار، افزایش رقابت در میان عرضهکنندگان، دوره زمانی کوتاهتر در ارائه تقاضا و کاهش هزینه های اجرایی ناشی از فرآیندهای تجاری روتین مثل کارمندیابی، باعث کاهش هزینه های زنجیره عرضه میشود (عزیز زاده، 1383).
تبلیغات اینترنتی به استفاده از اینترنت به عنوان یک کانال و وسیله ارتباطی برای ارسال تبلیغات در محیط وب اشاره دارد (گائو، 2002). در تعریفی دیگر، تبلیغات اینترنتی نمایش دادن نامها وعلائم تجاری، شعارها و تصاویر تبلیغاتی در سایتهای (پایگاه های) پربیننده اینترنت است به نحوی که به تحقق اهداف تبلیغات کمک نماید.
راحتی استفاده
در نظر کاربران راحتی استفاده به مفهوم سهولت و سرعت جستجوی اطلاعات، فرایندهای خرید و ساماندهی انجام مبادله است. بر این اساس طراحان وب سایتها باید سعی در درک نحوه تعاملات استفاده کنندگان با سایتها و تنظیم مراحل این تعامل بر اساس شیوه ها و ترجیحات مشتریان نمایند. (بطحایی و همکاران، 1385)
طراحی سایت
منظور از طراحی سایت مجموعهای از معیارهای زیبایی شناختی است که توسط طراح در ساخت وب سایت لحاظ میشود. به عبارت دیگر طراحی را میتوان مجموعه عناصر هنری و خلاقانه دانست که با هدف زیبایی، جلب مخاطب و تسهیل کاربری سایت در نظر گرفته میشوند. (بطحایی و همکاران، 1385)
