بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 281

خوش تراش-خوش اندام-خوش قد و بالا

ابرو تابیدن-گره بر ابرو افکندن

جیغ و داد-داد و فریاد

زبان کوچکه-زبان کوچک
از این حَسن تا آن حَسن صد گز رسن-در باره‌ی دو چیز گویند که ظاهری یکسان و بهایی بسیار متفاوت دارند

پشت بند-به دنبال-در ادامه-چیزی که پس از چیز دیگری بنوشند یا بخورند

چهار چشمی-با دقت و مراقبت کامل

دل کسی برای چیزی لک زدن-بسیار آرزومند چیزی بودن-سخت در حسرت چیزی بودن
ذلیل مرده-ذلیل شده

زه کشیدن-سخت شدن زخم-کشیدن عضله ها

آبدوغ خیاری(بی ارزش، بی اعتبار)

در عالم هپروت سیر کردن-دارای خیالات واهی بودن-کاملن بی خبر بودن

دوگلاسی-سبیل نازک قیطانی
چس نفسی-پر حرفی-روده درازی

دست آموز-تربیت شده-آموخته

تو هچل-انداختن به دردسر انداختن-دچار مشکل کردن

چرک-کثیف

جوکی-مرتاض هندی-آدم لاغر و مردنی-آدم معتاد و مریض

دو به دو-دو تا دو تا

به تخته زدن-در مقام تعریف و چشم نخوردن کسی بکار می برند

پَلِه-پول
این هلو این هم گلو-مثل آب خوردن-انجام این کار بسیار آسان است

 

آبجی خاک‌انداز(زن فضول و خبرچین)

خاکروبه ای-سپور-آشغالی

از زور پسی به گربه آقا عمو گفتن-با دشمنی که دفع آن نمی‌توان-مدارا کردن

رو کردن-روی آوردن-آشکار کردن-به رخ کشیدن

دستمال ابریشمی برداشتن-چاپلوسی کردن-تملق کردن

ابرو آمدن-عشوه ریختن-غمزه کردن
دو به هم زنی-دو به هم اندازی

از زور پسی-از روی ناچاری-اجبارن

رفیق بازی-زیاده روی در دوستی کردن
آب و تاب-تکلف-لفت و لعاب-تفصیل
انگشت خوردن-افسوس خوردن-پشیمان بودن

از جگر گذشتن-نامردی کردن

اُریب-کجکی-یک بر-یک ور

از خیر چیزی گذشتن-از چیزی صرفنظر کردن

دکمه را انداختن-دکمه ی لباس را بستن
دک و پوز-دهان و لب و دندان

چشم بندی-شعبده بازی-تر دستی

دمدمی-دو دل-مردد-کسی که هر ساعت خوی و حالت دیگری دارد

خُلق تنگ-عصبانی-خشمگین

روی چشم-اطاعت می شود !

بازیگوشی کردن-بازی دوست بودن-سبکی کردن-شوخ بودن

استکانی زدن(می‌خوارگی اندکی کردن)

پخته کردن کار-مقدمات کاری را فراهم کردن

رَب و رُب ندانستن-ساده دل بودن-چیزی نفهمیدن

بی عرضه-بی لیاقت-بی مصرف
خارج از مرکز-مزایایی که به کارمندان خارج از پایتخت داده می شود

زبر-خشن-غیر لطیف

تلیت کردن-خیساندن نان در غذاهای آبکی
خودرنگ-دارای رنگ طبیعی
درز گرفتن-کوتاه کردن سخن-اصطلاح خیاطی برای کوتاه کردن اندازه ای در لباس
اهل و نا اهل-کس و ناکس-نجیب و نانجیب

به کسی نگفتن که بالای چشمت ابروست-به کسی که ساده ترین مطلب را نمی پذیرد یا تحمل نمی کند و زود رنج یا زود خشم است نمی توان چیزی گفت

پر اشتها-کسی که متمایل به خوردن زیاد است

چشمک زن-نگا. چراغ چشمک زن

آوردن(باعث شدن، ایجاد کردن)

 

اقل‌کم-دست‌کم-لااقل

جوش آمدن-به خشم آمدن-کج خلقی سخت کردن

دُم توی تاقچه گذاشتن-خود را گرفتن-لوس و ننر شدن

از جلوی کسی در آمدن-در برابر کسی مقاومت کردن

 
دست کسی را خواندن-از نقشه ی کسی با خبر شدن
چاک دهن را چفت کردن-بستن دهان-سکوت کردن

بلا نسبت-دور از جانب شما

خبرنگاری-کار خبرنگار

خدا کند-ای کاش

 

دلمه شدن-بسته شدن

تاب برداشتن-خم شدن-شکم دادن-لوچ شدن چشم

ریش پروفسوری-ریشی که فقط روی چانه یلند شده است

خشکبار-میوه های خشک مانند پسته-بادام-گردو و فندق

تاب خوردن-بازی کردن با تاب-پیچ و خم برداشتن
در کشتی نشستن و با ناخدا جنگیدن-ناسپاسی کردن

حساب بالا آوردن-بدهکار شدن

 

دخل داشتن-ربط داشتن-مربوط بودن

آواز کوچه‌باغی(آوازی که جاهل‌ها می‌ خوانند و یکی از گوشه‌های دستگاه شور است)

پلاس بودن-ویلان و سرگردان بودن

پر پری نشان دادن-کسی را فریب دادن و از راه به در بردن

دوره افتادن-گرداگرد شهر گشتن-به دیدار هر کسی رفتن

 

به حول و ولا افتادن-دستپاچه و مضطرب شدن-به تلاش و تقلا افتادن

ژست دادن-تنظیم وضع و حالت و قیافه برای عکس گرفتن

ابرو انداختن(ابرو آمدن)

دلخور کردن-مایه ی گله مندی و نارضایتی کسی را فراهم کردن

آمده(شوخی و لطیفه)

دستِ چپ-سمت چپ

تریش-پارچه یا پوست بلند و باریک

دک و دهن-دک و پوز

 

افقی برگشتن-شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن

حق السکوت-آن چه که یرای پنهان نگه داشتن رازی به کسی می دهند

 

بی حوصله-ناشکیبا-شتابزده

خواهر کسی را گاییدن-دخل کسی را آوردن-کلک کسی را کندن

از گل نازک‌تر به کسی نگفتن-با کسی سخت مهربان و پرمحبت رفتار کردن

تنگاتنگ-بسیار نزدیک به هم-بدون فاصله

چشمداشت-توقع-انتظار

بستری-خوابیده در بستر-بیمار

جو گندم-جویی که به گندم شباهت دارد-یک در میان بودن دو چیز

زال و زندگی-وسایل زندگی-اسباب معیشت

پس دیدن هوا-اوضاع را نامساعد دیدن-احساس خطر کردن

 

پُخی بودن-کاره ای بودن-مهم بودن

چوب پا-دو چوب بلند که پا در میان آن ها کنند و با آن ها راه روند

رسانه-وسیله ی ارتباطی

چشم را چهار کردن-دقت بسیار کردن-انتظار شدید بردن-تعجب زیاد کردن

داد سحن دادن-سخن رانی کردن-پر حرفی کردن-حق مطلب را ادا کردن

اردک‌پرانی(از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن)

پدر مادر دار-نجیب-اصیل-آبرومند و خوب

چانه شل-دهن لغ-کسی که حرف در دهانش بند نمی شود

دو لُپی خوردن-دو لُپه خوردن-هم از آخور خوردن-هم از توبره

چرکمرده-نگا. چرکمُرد
بر و برگرد نداشتن-مسلم-قطعی-بی چون و چرا

پوست پیازی-نازک و بی دوام

 

 

بگیر بگیر-بازداشت افراد بسیار-توقیف گروهی

رکابی-دارای رکاب-پیاده ای که به دنبال سواری بدود

زانو انداختن شلوار-کش آمدن پارچه ی شلوار در قسمت زانو

ریقش درآمدن-بیرون زدن مواد درون امعا و احشا

چهلم-چهلمین روز درگذشت کسی

تریش-پارچه یا پوست بلند و باریک

خایه-بیضه-جرات

زیر پای خود را سست دیدن-موقعیت خود را نااستوار دیدن-شغل و سمت خود را در خطر دیدن

آفتاب برِ دیوار آمدن-به پایان آمدن عمر

 

دوش گرفتن-زیر دوش ایستادن و خود را شستن

حساب و کتاب-نگا. حساب کتاب
آب از گلو پایین نرفتن(غصه و ناراحتی شدید داشتن)

 

 
بکُش بکُش-دعوا و مرافعه جمعی تا حد کشتن

آخر و عاقبت(نتیجه‌ی خوب)

بی بی قدومه-دختر بچه ای که ادای مادر بزرگ ها را در می آورد

چاقوکش-کسی که با چاقو به مردم حمله می کند-آدم شزیر و عربده کش

پا جوش-شاخ های فرعی متصل به ریشه ی درخت

دست به یقه شدن-دست به گریبان شدن

رو به قبله کردن-کسی را که درحال مرگ است رو به قبله خواباندن

رخت کسی کوک بودن-رفاه داشتن

دم خروس از آستین کسی پیدا بودن-آشکار بودن نشانه ی کار خلاف

حال آوردن-به هوش آوردن-از ناراحتی بیرون آوردن-کتک زدن

آن سفر(آن بار، آن دفعه)

روی دست کسی ماندن-به فروش نرفتن-باد کردن
دستمال سفره-پارچه ای که کنار سفره می نهند تا با آن دست و لب را از غذا پاک کنند

خر پاپو-وسیله ای دارای چرخ برای آموزش راه رفتن به کودکان نوپا

جِر خوردن-پاره شدن

دست به عصا راه رفتن-با احتیاط رفتار کردن-بسیار محتاط بودن

آب از گلو پایین نرفتن(غصه و ناراحتی شدید داشتن)

تک و توک-به ندرت-کمی

چارچوب-قاب-چهار چوب که چیزی را در بر گیرند

از چشم افتادن(مورد بی مهری قرار گرفتن ، بی‌اعتبار شدن)

اخت شدن با کسی(مانوس شدن با کسی)
دل پَر زدن-بسیار مشتاق بودن

 

دوربین انداختن-دید زدن-چشم چرانی کردن

چِک کشیدن-حواله کردن با بانک به وسیله ی چک

زبون-حقیر-توسری خور

دست روی دست گذاشتن-وقت گذراندن-به کاری دست نزدن

آلت دست کسی شدن-مورد سوء استفاده قرار گرفتن

به نفس نفس افتادن-نفس نفس زدن

آغا‌پنبه-زن بسیار سفیدرو-عروسک پنبه‌ای

پدر کسی را در آوردن-کسی را تنبیه کردن-بسیار آزار دادن

خر بی یال و دم-احمق-نادان

ریشه دار-با سابقه-قابل اطمینان-محکم

جلز و ولز-سوز و گداز

دلمه-لخته-منعقد-سفت شده

از زیر سنگ در آوردن-چیزی را هر چند نایاب و تهیه‌اش دشوار باشد به دست آوردن

انداختنی(جنس نامرغوب)

در خط چیزی بودن-در فکر و نقشه ی کاری بودن

 

آدم بی‌خود(بی‌شخصیت و بی‌معنی)

حوصله داشتن-حال مساعد داشتن-تحمل داشتن

زن ِ سفری-زن فاسد و بی عفت
زبیل-آشغال-زباله
تو روی کسی چیزی گفتن-رو در روی کسی چیزی گفتن
دست و پا گیر-مزاحم-مانع از کاری

دق-غصه و ناراحتی-نوعی بیماری روحی که بیمار را رنجور می کند و از بین می برد

چروک خوردن-نگا. چروک افتادن

به کله ی کسی زدن-دیوانه شدن

روی دایره ریختن-روی داریه ریختن

تابوت خشکه-بسیار لاغر و ناتوان

زهره ترک کردن-سخت ترساندن-از وحشت به حال مرگ انداختن

حلوا خور-مرده خور-کسی که همیشه برای خوردن به مجالس ترحیم می رود

داد کشیدن-عصبانیت و خشم نشان دادن

تشریک مساعی-با کسی همکاری کردن

دیوان کردن-انتقام گرفتن-قصاص گرفتن

 

به دست و پا افتادن-به تلاش و تقلای زیاد افتادن
چین و خم-پیچ و تاب

تخت سینه-وسط سینه

انگشت‌نگاری(ثبت کردن اثر خطوط روی انگشتان برای شناسایی در آینده)

 
زبان را گاز گرفتن-از گفتن سخنی پشیمان شدن

دار و دیزی-لوازم اندک و ناچیز و ارزان خانه

آفتاب از کدام طرف در آمده؟(چه عجب از این طرف‌ها؟!)

جنجال-هیاهو-داد و فریاد-غوغا

حال کسی را جا آوردن-نگا. حال آوردن

چانه انداختن-جان کندن-حرکت پیش از مرگ
از خوشحالی در پوست نگنجیدن-از شادی سر از پا نشناختن

 

خلق کسی تنگ شدن-عصبانی شدن-بی حوصله شدن

راه باز است و جاده دراز-اگر می توانی به قصد خود عمل کن

چسی درکن-آدم پر مدعا
افقی برگشتن-شهید شدن و روی دست‌ها تشییع شدن

چیز سرش بشو-آدم چیز فهم

دوش فنگ-نهادن قنداق تفنگ در کف دست و لوله ی آن بر دوش

خاطر نشان کردن-یادآوری کردن-تذکر دادن

دلچرکی-ناخوشایندی-اکراه
حرف پوچ-سخن بی معنی
جببه گرفتن در مقابل کسی-با کسی مخالفت کردن-در برابر کسی مقاومت کردن
تو گذاشتن-چیزی را مسکوت گذاشتن-از درون دوختن

ترک هوا شکستن-کاهش یافتن شدت سرما

جغ جغ-صدای به هم خوردن چند چیز-صدای همهمه

پنبه از گوش در آوردن-از غفلت در آمدن-هوشیار شدن

دست به سینه-آماده ی فرمان-در نهایت ادب و احترام

دَمکنی-پارچه ای کلفت که برای جلوگیری از بیرون رفت بخار و دم کشیدن برنج یا چای بر روی دیگ یا قوری می گذارند

آبِ خشک(آب بسته)

 

تاپاله چسباندن-بوسدن محکم و پی در پی

رنگ شدن-گول خوردن

زرد گوش-بی رگ-ترسو

بیا برو-رفت و آمد بسیار-معاشرت فراوان

الف(قاچ خربزه و از این قبیل، بچه‌ی کوچک، سیخ، راست)

 

دهن-واحد آواز خواندن

چراغان کردن-جشن گرفتن

از قماش چیزی (کسی) بودن(از جنس چیزی بودن، از تیپ کسی بودن)

بَر و رو-قد و قامت-چهره

آب رفتن(بی‌اعتبار شدن، کوچک شدن)
تسویه حساب-تلافی-پاک کردن دل خوری

دخیل بستن-بستن پارچه ای به ضریح یا سقاخانه به نیت برآمدن حاجتی

آمیزقلمدون-میرزا‌بنویس-کاتب

از خود در آوردن(دروغ‌پردازی کردن)
 

زیش ریش شدن دل-سخت ناراحت شدن-به گریه افتادن و از حال رفتن

دلمه شدن-بسته شدن

تقه زدن-کوبیدن چیزی با ضربات پیاپی چکش و مانند آن

پر پر کردن گل-کندن و پراکندن برگ های گل

چهار چوب ملا حیدر-جای تنگ و ناراحت کننده

جفتک انداختن-لگد زدن-از انجام کاری خودداری کردن

انداختنی-جنس نامرغوب

خر آوردن و باقالی بار کردن-برای جتجال و دعوایی آماده شدن

بنا کردن-شروع کردن

چلغوز-فضله ی مرغ و کبوتر-آدم کوتاه قد و بی عرضه

دو رویی-تزویر-عدم صمیمیت
در آوردن پول-برای به دست آوردن پول و درآمد کوشیدن

داداش-برادر-لفظی برای ابراز صمیمیت

آب از دریا بخشیدن(از کیسه‌ی خلیفه بخشیدن)

جاده صلف کن-کسی که موانع را از سر راه بر می دارد-آلت دست

پِهِن پا زدن-بیکاره و ولگرد بودن

خزانه کردن-نشاء و قلمه ی درختی را در زمین کاشتن تا پس از سبز شدن در جای دیگر بنشانند

حاجی من شریک-کسی که خود را داخل کاری می کند و مدعی شراکت می شود

باد به غبغب انداختن-تکبر کردن-خودخواهی نشان دادن

آکَل-آقای کربلایی
پاشنه بخواب-کفش راحتی
انگشت عسلی به‌دیوار کشیدن(هنگامه بر پا کردن، مردم را متوجه‌ی جایی کردن)
دستگیره ی خطر-وسیله ای حلقه مانند در قطار برای بازداشتن قطار از حرکت به هنگام خطر
حلال واری-نگا. خلال وار

دک و دهن-دک و پوز

تاج گل به سر کسی زدن-کار نیکی در حق کسی کردن

از آب کره گرفتن(از آب روغن گرفتن)

خوش منظره-خوش نما-زیبا
حقوق بگیر کس-ی که ماهانه دستمزد می گیرد

درمالی-مالیدن آتش روی حقه ی وافور برای کشیدن بقایای تریاک

ذِله شدن-ذله آمدن

این در و آن در زدن(برای انجام کاری کوشش بسیار کردن)

 

پُکیدن-ترکیدن
تریاکی-معتاد به تریاک

دم بازی-چاپلوسی-تملق

 

پاشنه ی دهان را کشیدن-دشنام فراوان دادن

پیه دل باز کردن-تحمل کردن

تره بار-میوه ها و سبزی ها

بز دل-ترسو
آدم شش‌درچهار(شخص کوچک اندام و ریزنقش)
خندیدن به ریش کسی-کسی را مسخره کردن

پا خورشی-وسایل لازم برای پخت خورش

دست کسی را از پشت بستن-از کسی در کاری پیشی جستن

 

پشم و پیله-ریش

اسم درگوشی(نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است)

زیر دندان کسی مزه کردن-از چیزی خوش آمدن-خواهان تکرار چیزی بودن

به کله ی کسی زدن-دیوانه شدن
آب از آب تکان نخوردن(رخ ندادن جنجال و هیاهو، آرام ماندن اوضاع)

زمین زدن-به زمین انداختن چیزی یا کسی-شکست دادن حریف در کشتی-سبب پایین آمدن بهای چیزی شدن
آب و رنگ(طراوت و شادابی)

بش باد-حقش باشد-هنگامی که کسی به دشمنان دین لعنت بفرستد-شنوندگان این جمله را می گویند.

 

داش-لوطی-مشدی

چشم و ابرو نازک کردن-ناز و افاده کردن

خنج انداختن-پنجول انداختن-خراشیدن پوست دیگری با ناخن

چشم دیدن کسی را نداشتن-تاب دیدن موفقیت و خوشی کسی را نداشتن-از کسی بدش آمدن
اُزگل(بی‌سروپا، کم شعور و بی‌شخصیت)

راه انداختن کار کسی-وسیله ی تسهیل انجام شدن کار کسی را فراهم کردن-رو به راه کردن کار کسی

پشت چشم کسی باز ماندن-انگار نه انگار-برای کسی فرقی نداشتن
دستی پز-نانوایی که در خانه نان می پزد

از دروازه نگذشتن، از سوراخ سوزن گذشتن-حالاتی بی‌ثبات و بسیار متضاد داشتن

خش افتادن-خراش افتادن

آب رفتن(بی‌اعتبار شدن، کوچک شدن)

آسمان تا زمین-تفاوت بسیار

زنگ-زمان آموزش درس یا فاصله ی میان دو درس در مدرسه

این پا آن پا کردن-دودل بودن-وقت تلف کردن

 

آب برداشتن-هدف دیگری در پس کاری وجود داشتن

دُم عَلم کردن-اظهار وجود کردن-حالت تعرض به خود گرفتن

 
خاطرخواه شدن-عاشق شدن-دل باختن

دعوا-مشاجره-نزاع-بازخواست و سرزنش

دبیر-آموزگار دبیرستان-فرد صاحب مقام در یک حرب-وزارت خانه یا سفارت

ریش کسی را در دست داشتن-از کسی نقطه ی ضعف در دست داشتن-از کسی گروی در دست داشتن

 
پا گیر-سگی که حمله می کند و گاز می گیرد
چپ اندر قیچی-نامنظم و نامرتب-بی نظم و قاعده

چار طاق باز گذاشتن-کاملن باز گذاشتن

چشم کسی آلبالو گیلاس چیدن-نگاه کردن و ندیدن

پل زدن-در کار کسی مانع ایجاد کردن-رابطه ی دو کس را به هم زدن-روز میان دو تعطیل را تعطیل کردن

چار زانو نشستن-نوعی نشستن به طوری که زانوها در راست و چپ و پای راست زیر زانوی چپ و پای چپ زیر زانوی راست قرار گیرد-نهایت ادب و نزاکت

چشمم روشن-از تو انتظار نداشتم

جد و آباد درآوردن و گفتن-دشنام دادن-ناسزا گفتن
زننده-زشت-نامطبوع-نفرت انگیز

به حساب کسی رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن
پیاز مو-ریشه و بیخ مو
آدم عوضی(کسی که ظاهرش با باطنش یکی نیست، بدطینت)

ای والله گفتن-به برتری کسی بر خود اقرار کردن

اَنف کسی معیوب بودن-ابله بودن-خل بودن

خون دیدن زن-عادت ماهانه شدن زن

دم بازی-چاپلوسی-تملق

از خنده روده بر شدن-از شدت خنده بی‌حال شدن

دست پیش گرفتن-پیشدستی کردن-سبقت گرفتن

 

زرد آلو عنک-نوعی زردآلوی نامرغوب و ترش

دخل و خرج کردن-درآمد بیش از هزینه شدن-سود بردن

زبان زدن-سخن گفتن-نوک زبان را به قصد چشیدن به غذایی زدن

آش آلو کردن(خجالت‌زده کردن، کنفت کردن، سکه‌ی یک پول کردن)

انگشت بر چشم نهادن(پذیرفتن، مسلم دانستن)
بینی و بین الله-میان من و خدا-انصافا-الحق

اجاق‌کور(نازا، بی فرزند)

 

انداختنی(جنس نامرغوب)
جیب خالی پز عالی-کسی که در عین تهی دستی افاده دارد و خودش را با ظاهرسازی بگیرد

 

بغل دست-کنار دست-پهلوی دست

تبانی کردن-پنهانی پیمان بستن-ساخت و پاخت

رو انداز-لحاف

آتش‌پاره-شوخ و شنگ-فرز و چالاک-کرم شبتاب

جَخ-تازه-هنوز-فوقش

خانه خرابی-بدبختی-زیان بسیار

دو رانو نشستن-نشستن چون شتر که نشانه ی ادب است

پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن

درد گرفتن دل از اسهال
زانو بند-پارچه ی کشی حلقه مانند که برای حفاظت زانو در برابر ضربه یا در رفتگی بزر آن می بندند
 

زنندگی-زشتی-نفرت انگیزی

بنا بودن-قرار بودن

خندق بلا-شکم
چار-کوتاه شده ی عدد چهار-مترادف چشم
 

دم به خمره زدن-باده گساری کردن-شراب خوردن

 

زیر دماغ کسی سبز شدن-ناگهان در برابر کسی حاضر شدن

دربست-یک جا-به طور کامل-به طور کلی

خجالتی-کم رو-پرحیا
دهن خود را آب کشیدن-دهان خود را طاهر کردن-استغفار کردن

خورد رفتن-از بین رفتن قسمت اضافی در خیاطی-جذب شدن و حل شدن در چیزی

انداختنی-جنس نامرغوب

 

حلوا حلوا کردن-نهایت احترام و حق شناسی را کردن

تازه عروس-دختری که تازه ازدواج کرده است

به جان هم افتادن-با یکدیکر درگیر شدن

 

چم کسی را به دست آوردن-رگ خواب کسی را دانستن-نقطه ی ضعف کسی را دانستن

راه انداختن-به حرکت انداختن-به کار کردن واداشتن

 

چوروکیدن-چوروک خوردن-چین برداشتن

 
تیر در کردن-تیراندازی کردن